Soru: Son zamanlarda bazı kişiler cenaze namazının dua mahiyetinde olmasından ötürü, normal namaz gibi olmadığını bunun için abdestsiz kılınabileceğini söylemektedirler. Bu söylem doğrumudur ve bu konuda ihtilaf var mıdır?

Cevap: Şafii mezhebinin kaynaklarından olan el-Hâvi’l-Kebir adlı eserde, el-Maverdî şöyle demektedir: Cenaze namazı farzı kifaye olan bir namazdır. Müslümanların bir kısmının kılmasıyla diğerlerinden bu sorumluluk düşer.  Bu namaz, meşru’ bir namaz olduğundan tıpkı diğer namazlarda olduğu gibi hadesten taharet (abdestsizlikten ve gusülsüzlükten temiz olmak), avret mahallinin örtülmesi ve kıbleye yönelmek gibi ruku’ ve secdeli namazlarda aranan şartlar bu namazda da aranmaktadır. Bu  görüş Âlimlerin genelinin görüşüdür. Şu kadar var ki, eş-Şa’bî[1] ve İbn Cerir et-Tabarî’nin bu görüşe muhalefet ederek şöyle dedikleri rivayet olunmuştur: Cenaze namazı normal bir namaz değildir. Dua ve istiğfardan ibarettir. Dolayısıyla abdestsiz bu namazı kılmak caiz olur. Bu icmayı yaran ve genel âlimlerin görüşüne muhalif olan bir görüştür. Kur’an’ı Kerimde cenaze namazı için namaz ifadesi kullanılmıştır.

وَلَا تُصَلِّ عَلٰى اَحَدٍ مِنْهُمْ مَاتَ اَبَدًا وَلَا تَقُمْ عَلٰى قَبْرِه اِنَّهُمْ كَفَرُوا بِاللّٰهِ وَرَسُولِه وَمَاتُوا وَهُمْ فَاسِقُونَ

Onlardan ölen hiçbirine asla namaz kılma ve kabrinin başında durma. Çünkü onlar Allah’ı ve Resûlünü inkâr ettiler ve fasık olarak öldüler.[2]

Şer’i Şerif bu namaza, namaz ifadesini kullandığından, tıpkı diğer namazlarda olduğu gibi abdestsiz olarak bu namazı kılmak caiz olmayacaktır.[3]

İbn Mace’nin rivayet etmiş olduğu bir hadis-i şerifte Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem) şöyle buyuruyor:

عن أنس بن مالك قال سمعت رَسُول اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يقول لَا يَقْبَلُ اللَّهُ صَلَاةً بِغَيْرِ طُهُورٍ

Enes b. Malik, Peygamber Efendimiz (Sallâllâhu Aleyhi ve Sellem)’in şöyle dediğini işitmiş: Allah Teâlâ abdestsiz kılınan hiçbir namazı kabul etmez[4].

İbn Ebi Şeybe el-Musannef’inde, eş-Şa’bî’nin bu görüşünü rivayet ettiği gibi cenaze namazının kaçmasından korkan kişi için teyemmüm almasının gerekli olduğunu da bir evvelki bapta rivayet etmiştir.[5] Bu gösteriyor ki eş-Şa’bî den bu konu da farklı rivayetler vardır.

Muvattâadlı kitapta, İbn Ömer (Allah onlardan razı olsun)’den şu eser rivayet edilmiştir:

أخبرنا مالك أخبرنا نافع عن ابن عمر أنه كان يقول : لا يصلي الرجل على جنازة إلا وهو طاهر

İmam Malik, Nafi’den o da İbn Ömer’den şöyle dediğini rivayet etmiştir: Kişi cenaze namazını, ancak abdestli olarak kılabilir.

İmam Muhammed b. El-Hasen, İmam Malik'ten rivayet ettiği Muvattâ isimli eserinde bu hadisi rivayet ettikten sonra şöyle demiştir: Biz bu görüşü alırız. Kişi cenaze namazını ancak abdestli olarak kılabilir. Şayet kişi abdestsiz olduğu bir zamanda, ansızın cenaze namazı kılınacak olsa, abdest alması durumunda cenaze namazını kaçıracaksa teyemmüm alarak cenaze namazını kılar. Bu görüş aynı zamanda Ebu Hanife (Allah ona rahmet etsin)’nin de görüşüdür.[6]

Allah en doğrusunu bilendir

Fatih KALENDER